در جهان زیست محیطی پوشیده از جانداران کوچک، دمودکس‌ها یک گروه از انگل‌های میکروسکوپی هستند که بر روی پوست انسان زندگی می‌کنند. این موجودات جالب و در عین حال مخفی، در مواردی که تعادل طبیعی‌شان به هم می‌خورد، می‌توانند بر سلامت پوست و مو تأثیرات قابل توجهی داشته باشند.
با وجود اینکه بسیاری از ما از وجود دمودکس‌ها بر روی پوستمان خبر نداریم، اما تحقیقات علمی نشان می‌دهد که این موجودات می‌توانند در بروز مشکلاتی مانند جوش، قرمزی، خارش و ریزش مو موثر باشند. در این مقاله، به بررسی عمیق‌تر دمودکس‌ها و تأثیرات آنها بر سلامت پوست و مو می‌پردازیم. همچنین راه‌های تشخیص و مدیریت این موجودات خاص نیز مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
انگل دمودکس چیست؟
انگل دمودکس یا Demodex به نام علمی Demodex folliculorum یا Demodex brevis شناخته می‌شود. این انگل‌ها به طور طبیعی در پوست انسان و بعضی از حیوانات زندگی می‌کنند. دمودکس از انگل‌های بسیار کوچکی تشکیل شده است که به صورت فردی یا گروهی در فولیکول‌های مویی و غده‌های سبوم که در پوست موجود هستند، زندگی می‌کنند.
انگل دمودکس با تغذیه از سلول‌های مرده پوست و چربی‌های تولید شده توسط غده‌ها، اقدام به تکثیر می‌کند. این انگل‌ها معمولاً در مناطقی از بدن که غده‌های سبوم فعالتری وجود دارند، مانند صورت (مخصوصاً ناحیه بینی و پیشانی)، گردن، مچ، حاشیه موهای سر و مژه‌ها یافت میشوند.
فروشگاه محصولات مراقبت پوستی دکتر کلایتون با بیش از 15 سال سابقه در ارائه محصولات با کيفيت ، مرغوب و با اصالت از برندهای معتبر جهانی آماده‌ی ارائه‌ی خدمات به شماست.
گرچه برخی از افراد بدون هیچگونه عارضه‌ای با این انگل زندگی می‌کنند، اما در برخی موارد، حضور دمودکس می‌تواند به علتی از ایجاد عوارض پوستی و مویی شناخته شود. عواملی مانند ضعف سیستم ایمنی بدن، استرس، تغییرات هورمونی و محیطی، عوامل گرما و رطوبت و استفاده نامناسب از محصولات آرایشی و بهداشتی می‌توانند باعث افزایش تعداد دمودکس در پوست شوند و به عوارض مرتبط با آنها منجر شوند.
انواع انگل دمودکس
انگل دمودکس شامل دو گونه اصلی است که به صورت طبیعی در پوست انسان و بعضی از حیوانات زندگی می‌کنند. این دو گونه عبارتند از:
-
دمودکس فولیکولوروم (Demodex folliculorum)
این گونه از دمودکس در فولیکول‌های مویی حضور دارد. آنها به طور معمول در ناحیه‌هایی از بدن که غده‌های سبوم فعالتری دارند، مانند صورت (مخصوصاً ناحیه بینی و پیشانی)، گردن و مچ، حاشیه موهای سر و مژه‌ها یافت میشوند. این گونه اغلب بزرگترین نمونه‌های دمودکس را تشکیل می‌دهد و برای تغذیه از سلول‌های مرده پوست و چربی‌های تولید شده توسط غده‌های سبوم استفاده می‌کند.
دمودکس برویس (Demodex brevis)
این گونه از دمودکس در غده‌های سبوم حضور دارد. غده‌های سبوم در عمق پوست قرار دارند و چربی را ترشح می‌کنند. دمودکس برِویس بیشتر در عمق پوست و در نزدیکی غده‌های سبوم موجود است. آنها نیز از سلول‌های مرده پوست و چربی‌های تولید شده توسط این غده‌ها برای تغذیه استفاده می‌کنند.
این دو گونه از دمودکس به طور معمول همزمان در پوست وجود دارند و در شرایطی که تعادل طبیعی‌شان به هم بخورد، ممکن است عوارض پوستی و مویی را ایجاد کنند.
رهایی از بیماری آکنه روزاسه و دردسرهایش/ برای آشنایی با این بیماری به لینک قبل مراجعه کنید.
راه های انتقال این انگل
انتقال انگل دمودکس به صورت مستقیم از شخص به شخص و از طریق تماس مستقیم پوست به پوست صورت می‌گیرد. این انتقال می‌تواند به واسطه فشار مستقیم، اشتراک استحمام، استفاده از لوازم شخصی مشترک مانند حوله، بالشتک، موهای مصنوعی و ابزار آرایشی، مانند برس و لوازم آرایشی صورت اتفاق بیفتد.
علاوه بر انتقال مستقیم، انگل دمودکس می‌تواند از طریق برخی عوامل غیرمستقیم نیز منتقل شود. این عوامل شامل موارد زیر میشوند:
- حیوانات خانگی: اگر حیوان خانگی شما نیز دچار انگل دمودکس باشد، انتقال از طریق لمس و تماس مستقیم با پوست آنها ممکن است.
- محصولات آرایشی و بهداشتی: استفاده از محصولات آرایشی و بهداشتی مشترک، مانند اسفنج آرایشی، برس و ابزارهای صورت ممکن است باعث انتقال انگل دمودکس شود.
- محیط: انگل دمودکس می‌تواند در محیط‌های مشترک مانند حمام‌های عمومی، استخرها، سوناها و سالن‌های آرایشی و زیبایی وجود داشته باشد و از طریق تماس با سطوح مشترک مانند صندلی‌ها و تخت های آرایشی به افراد دیگر منتقل شود.
برای پیشگیری از انتقال انگل دمودکس، می‌توانید از محافظت از پوست در مقابل تماس مستقیم با سایر افراد، استفاده از لوازم شخصی مشخص و ضدعفونی، و جلوگیری از استفاده مشترک از محصولات آرایشی و بهداشتی اطمینان حاصل کنید.
علائم ابتلا به انگل دمودکس
ابتلا به انگل دمودکس ممکن است در برخی افراد به صورت بی‌علامت باشد و در برخی دیگر علائم و نشانه‌های خاصی را نشان دهد. برخی از علائم شایع ابتلا به انگل دمودکس عبارتند از:
- خارش: خارش پوست، به ویژه در مناطقی که انگل دمودکس وجود دارد، می‌تواند یکی از نشانه‌های ابتلا باشد.
- التهاب پوست: پوست در ناحیه‌هایی که انگل دمودکس وجود دارد، ممکن است دچار التهاب و قرمزی شود. این التهاب معمولاً به صورت لکه‌های قرمز ، پوسته شدن و خشکی پوست در این نواحی مشاهده می‌شود.
- قرمزی و تورم: پوست در نواحی مبتلا به انگل دمودکس ممکن است قرمز و تورم شود.
- آکنه: ظاهر شدن آکنه‌های کوچک و قرمز در نواحی مشخص مانند پیشانی، گونه‌ها و پلکان بالایی چشم‌ها می‌تواند نشانه ابتلا به دمودکس باشد.
- چشمان خشک و تحریک شده: در برخی از موارد، انگل دمودکس ممکن است باعث تحریک و التهاب چشمان شود و علائمی مانند خشکی و سوزش در چشمان را ایجاد کند.
مهم است بدانید که این علائم ممکن است به عوامل دیگر نیز نسبت داده شوند. در صورت تجربه هر گونه علامت مشکوک یا نگرانی، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص صحیح و درمان مناسب را تعیین کند.
روش های درمان این انگل
درمان انگل دمودکس معمولاً شامل استفاده از داروها و اقدامات بهداشتی است. در ادامه تعدادی از روش‌های درمانی موجود برای دمودکس آورده شده است:
- استفاده موضعی برخی داروها: استفاده از برخی داروهای موضعی برای کنترل و از بین بردن دمودکس موثر است. این داروها معمولاً شامل کرم‌ها، ژل‌ها، لوسیون‌ها و شامپوهای ضد دمودکس هستند. مواد موضعی می‌توانند به طور مستقیم بر روی پوست تأثیر گذاشته و انگل را از بین ببرند.
- مصرف داروهای خوراکی: برخی داروها خوراکی درمان دمودکس مورد استفاده قرار می‌گیرند. این داروها معمولاً شامل آنتی‌اپارازیتیک‌ها مانند ایورمکتین هستند. استفاده از داروهای خوراکی می‌تواند به کنترل دمودکس در سراسر بدن کمک کند.
- بهداشت شخصی: رعایت بهداشت شخصی یکی از عوامل مهم در کنترل و پیشگیری از انتقال دمودکس به شمار میرود. این مورد شامل شستشوی منظم پوست با آب و شوینده مناسب، استفاده از محصولات بهداشتی شخصی، تعویض پوشاک و تمیز و ضدعفونی کردن وسایل شخصی مشترک مانند حوله‌ها و پتوها است.
- نظافت و ضدعفونی محیط: نظافت و ضدعفونی محیط زندگی و وسایل مشترک مانند ابزارهای آرایشی و مو، بالشتک و صندلی‌ها نیز بسیار مهم است. شستشوی مرتب وسایل با آب گرم و صابون، استفاده از محلول‌های ضدعفونی کننده و جدا کردن وسایل شخصی افراد می‌تواند به کاهش انتقال دمودکس کمک کند.
در هر صورت، برای تشخیص و درمان دقیق دمودکس، بهتر است به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید. او می‌تواند بر اساس شدت عفونت و وضعیت شما، نوع درمان مناسب را تجویز کند.
پیام آخر …
به منظور کنترل و مدیریت این انگل، تشخیص صحیح و درمان مناسب بسیار مهم است. بررسی شدت عفونت، نوع علائم و وضعیت بیمار، پزشک متخصص پوست را قادر به تجویز درمان مناسب خواهد کرد. بهبود علائم، کاهش خارش و التهاب پوست، کنترل لکه‌ها و پاپول‌ها و بهبود عمومی پوست از جمله اهداف درمان دمودکس است.
به طور خلاصه، آگاهی از علائم و روش‌های درمان دمودکس می‌تواند به بیماران کمک کند تا علائم را شناسایی کنند و به پزشک متخصص پوست مراجعه کنند. تشخیص و درمان به موقع می‌تواند به کاهش عوارض و بهبود پوست کمک کند و به بیماران اطمینان بخشد که در حال درمان و مدیریت درست عفونت دمودکس هستند.
جهت مطالعه بیشتر: علل و راهکارهای رفع چین و چروک پوست